سخن دبیر
چهارمین همایش ملی دانش محتوایی- تربیتی در آموزش زبان انگلیسی در 15 اسفند ماه 1401 در دانشگاه فرهنگیان کرمان (پردیس خواجه نصیرالدین طوسی) برگزار خواهد شد.
دانش محتوایی- تربیتی، دانشی با ساختار، منابع، مؤلفه‌ها، ماهیت و برنامه‌های منحصر به فرد است که آموزش را حرفه تلقی می‌کند. مطالعات پیشین در حوزۀ آموزش، دانش محتوایی- تربیتی، راهبردهای بهتر حل مسائل، سازگاری و انطباق با فراگیران متفاوت، تصمیم‌گیری بهتر، آگاهی از رویدادهای کلاس درس، شناخت بیشتر محیط یادگیری و احترام بیشتر به فراگیران را از مشخصه‌هایی می‌داند که معلمان حرفه‌ای را از دیگران متمایز می نمایند.
دانش محتوایی- تربیتی معلم، مهم‌ترین این مشخصه‌ها به شمار می‌آید زیرا آن با یکپارچه ساختن همۀ مؤلفه‌ها (موضوع/ محتوا، فنون تعلیم و تربیت، فراگیران و محیط یادگیری) و با ملاحظۀ نیازهای فراگیران به یادگیری آنها کمک می‌کند. افزون بر این، معلمان را قادر می‌سازد تا شرایط یادگیری حمایتی بیشتری (برای نمونه پاسخ بهتر به دانش‌آموزان و ایجاد طرح درس‌های مؤثرتر) را ایجاد کنند. این محیط‌ها به بهبود یادگیری دانش‌آموزان کمک می‌کند.
اگرچه دانش معلم مؤلفه‌ای است که حرفه‌ای‌بودن وی را نشان می‌دهد، توانایی و ظرفیت معلم بیش از دانش محتوایی صِرف است.
مهارت‌ها، نگرش‌ها و متغیرهای انگیزشی نیز در خبرگی در آموزش و یادگیری نقش دارند. همان‌گونه که بلامک و دلینی[1] (2012) پیشنهاد می‌کنند دو مؤلفۀ مهم توانش حرفه‌ای معلمان توانایی‌های شناختی و مشخصه‌های عاطفی- انگیزشی است. براساس انگاره‌ای که آنها ارائه می‌دهند دانش محتوایی- تربیتی بخشی از توانایی‌های شناختی، مشخصۀ مرتبط با کیفیت کار معلم و عامل کلیدی در پیشرفت دانش‌آموزان است که کمتر به آن پرداخته شده است. بنابراین، موضوع با اهمیتی برای مطالعه در این همایش در ارتباط با آموزش زبان است.
برگزاری این همایش از چند جنبه با اهمیت و ضروری است. این رویداد سبب می شود که افراد مرتبط با آموزش زبان بیگانه درک روشن‌تری از ماهیت دانش محتوایی- تربیتی، مشخصه‌ها و مؤلفه‌های آن برای بهبود آموزش کلاس خود داشته باشند.
افزون بر این، شرکت‌کنندگان از انگاره‌های متفاوت دانش محتوایی- تربیتی و روش‌های تأثیرگذاری آن بر یادگیری فراگیران آگاه خواهند شد. تحقیقات دربارۀ آموزش و تربیتِ معلم، دانش محتوایی- تربیتی را بخش اساسی توانش حرفه‌ای ملاحظه می‌کنند. به همین سبب توجه خاصی به دانش محتوایی- تربیتی معلم شده است زیرا بر کیفیت آموزش و یادگیری دانش‌آموز اثرگذار است.
همچنین، معلم با استفاده از این دانش به اهداف آموزش از طریق سازمان‌دهی، ارائه و انطباق محتوا با توانایی‌ها و علائق فراگیران نائل می‌شود (دِپائپ[2] و همکاران، 2013: 15). بنابراین، دانش محتوایی- تربیتی به دانشی اطلاق می‌شود که معلم از طریق آن محتوا را به دانش‌آموزان به طریقی انتقال می‌دهد که قابل درک باشد و فرایند یاددهی- یادگیری را تسهیل کند؛ با توجه به این موارد ضرورت دارد که توجه بیشتری به این دانش و تحقیق در این زمینه شود.